GENTS WOORDENBOEKOVER HET GENTS WOORDENBOEKLezing door dr. Magda De Vos, Universiteit Gent,Seminarie voor Nederlandse Taalstudie en Dialectologie. Dialecten zijn niet meer wat ze geweest zijn. Dat is een verzuchting die je vaak hoort, maar die niet typisch is voor onze tijd. Het is altijd zo geweest dat jongere mensen anders gingen spreken dan hun ouders en grootouders en er zijn altijd mensen geweest die dat nooit zozeer konden op prijs stellen en die betreurden dat ze de klok niet terug konden draaien. Maar toch kunnen wij zeggen dat vandaag de verzuchting van “de dialecten zijn niet meer wat ze geweest zijn” toch meer dan ooit rechtvaardiging vindt in de werkelijkheid, want er is vandaag toch iets met onze volkstalen aan de hand wat nieuw is, wat zich in het verleden niet heeft voorgedaan. Je zou kunnen zeggen met de ontwikkeling van onze dialecten zijn we op een breekpunt beland. Er is een einde gekomen aan een duizendjarige ontwikkeling van mondeling overgeleverde volkstalen, die van generatie op generatie overgingen binnen de beslotenheid van een kleinschalige gemeenschap. Dit is vandaag niet langer het geval. De dialecten gaan meer en meer op mekaar lijken. We kunnen ze vergelijken met een lappendeken, een patchwork van allemaal fel contrasterende kleurige vierkantjes. Een patchwork dat gaat verbleken door het verblindende witte licht van de standaardtaal. Een mooie metafoor waarvoor ik gedeeltelijk schatplichtig ben aan prof. Haegen. De mensen beseffen dat er iets onomkeerbaars aan het gebeuren is en het is dan ook geen toeval dat juist nu overal in Vlaanderen, Brabant, Limburg en Nederland zoveel mensen aan het werk gaan en van alles over dat verdwijnende dialect gaan optekenen. De laatste decennia zijn er meerdere woordenboeken en boekjes verschenen over het Oostends, het Mechels, het Eeklo’s, het dialect van Waasmunster, Aalst, Haaltert, Ronse, Brugge, Lokeren enz. Maar de Gentenaars kunnen zich toch gelukkig prijzen dat zij al een hele tijd over een uitstekend woordenboek beschikken dat ontstaan is, in een tijd dat het dialect nog voor het rapen lag. Een tijd dat burgers of arbeiders, als zij Nederlands spraken en geen Frans, nog het dialect als voertaal gebruikten. Geschiedenis van AA in Belgi. Inleiding 2015 is het jaar van de Geit, (ook Schaap genoemd) dat officieel loopt van 19 februari 2015 tot 7 februari 2016. In werkelijkheid loopt elk Chinees jaar van 4 februari tot 4 februari. Zie onderstaand bij let op. Zijn werk verliest wat van de somberheid na zijn adoptie van de kleuren van van Gogh en zijn tweede verblijf op Tahiti en de Marquesas eilanden. Al met al een mens die na een succesvolle start als broker, het kunstenaarsleven omarmde maar uiteindelijk als arme. 543 Willem de Wolf Christine Bais The Marx Sisters 3 2014 DE downloaden Willem de Wolf (Groningen, 1961) studeerde in 1985 af aan de Amsterdamse Toneelschool. In datzelfde jaar formeerde hij samen met Ton Kas het theaterduo Kas & de Wolf. Het huidige wereld hoofdkwartier werd officieel in juni 1964 geopend, met de naam 'Kyokushinkai', wat als betekenis heeft 'het uiterste, de waarheid en samenwerken'. In hetzelfde jaar werd het IKO (International Karate Organization) gevestigd.Dat was toen wel even anders dan vandaag, want het dialect verliest terein op alle fronten. Het wordt meer en meer uit alle sectoren van de samenleving verbannen en vervangen door een standaardtaal of een “soort” standaardtaal. Toen het Gents woordenboek van Lodewijk Lievevrouw - Coopman ontstond was dat natuurlijk niet zo. Als we iets over de waarde van dat boek willen zeggen, moeten we dat toch even situeren in de Vlaamse woordenboektraditie. Prijskamp. Toen Lievevrouw in 1. Koninklijke Akademie voor Nederlandse Taal en Letterkunde met standplaats te Gent als antwoord op een prijsvraag, bestonden er bij ons al heel wat dialectwoordenboeken. Die traditie om dialect op te tekenen en te verzamelen, was in de 1. De eerste woordenboekschrijvers in Vlaanderen en Nederland waren geen taalgeleerden maar eerder amateurs, autodidacten vaak, soms ook wel eens een creatieve kunstenaar. Iemand zoals Guido Gezelle bvb., zeker geen mensen die werkten vanuit een of andere wetenschappelijke bekommernis om de taalwetenschap ten dienste te staan, maar taalarchivaris te zijn. Zij schreven het op, omdat het dialect onophoudelijk veranderde en ze wilden dat bewaren. GLOSSARIUM Glossarium van termen en begrippen (KD, MtH, LHvV, MvdH, JT) Agrarisch kapitalisme: Een vorm van kapitalisme gebaseerd op grondbezit, waarbij landeigenaren ernaar streven hun winst te maximaliseren door de productie te organiseren in. Dat is natuurlijk een eerbaar motief en ligt ten grondslag aan elk woordenboek, of het nu wetenschappelijk of amateuristisch, oud of recent is. Bij onze eerste woordenboekschrijvers had je o. De bedoeling van deze idiotica was ook om het Frans enigszins in te dammen, dat toen de overheersende taal in Vlaanderen in het openbaar leven was maar ook tegen het Hollands. Het Algemeen “Beschaafd” Nederlands, de taal van het protestantse noorden, dat zij natuurlijk als katholieke behoeders van de onschuldige Vlaamse volksziel zeer wantrouwden. Nu was het juist in dat ketterse noorden dat omstreeks het midden van de 1. Nederlandse woordenboek aller tijden te maken, nl. Het zou worden uitgewerkt door een team van geleerden in Leiden. Men is daar nu, bijna anderhalve eeuw later, mee klaar. Het is een van de grootste woordenboeken ter wereld geworden. De vooral katholieke geestelijken die aan onze woordenboeken werkten, voorzagen natuurlijk, en niet geheel ten onrechte, dat zo’n reusachtig Nederlands woordenboek wel eens een enorme invloed zou kunnen uitoefenen voor vele decennia. De geschiedenis heeft ze niet helemaal ongelijk gegeven. We gaan proberen onze Vlaamse dialecten zo respectabel mogelijk voor te stellen. Zo droegen de eerste generatie idioticons het stempel van de taalpolitieke bedoelingen van hun auteurs. In tegenstelling met L. Coopman, de vreemde component in onze taal, nl. Ten derde hebben zij een voorliefde aan de dag gelegd voor wat in hun tijd al oud was. Hoe ouder, hoe beter, dachten zij. Vandaar dat die eerste generatie een nogal verouderde indruk maakte. Na deze eerste generatie taalparticularisten, treedt er een nieuwe generatie aan, vertegenwoordigd door twee eminente Oostvlaamse woordenboekschrijvers: hoofdonderwijzer Isidoor Teirlinck (vader van Herman Teirlinck) uit Zegelsem (Brakel) met zijn Zuid- Oostvlaams Idioticon (1. BEF(!) en Lodewijk Lievevrouw - Coopman (1. Deze tweede- generatie- auteurs vertonen diverse overeenkomsten. Zij schreven allebei een woordenboek over een betrekkelijk klein dialectgebied en zagen hun werk bekroond door de Koninklijke Akademie voor Nederlandse Taal en Letterkunde. Maar wat het belangrijkste was: beiden waren absoluut wars van klerikaal ge. Zij probeerden dus ook niet de dialectspreker deugdzamer voor te stellen dan hij in werkelijkheid was. We hebben het ten ander gehoord: zij die de minder deftige woorden uit hun woordenboek gooien, krijgen van Lievevrouw zelf in de inleiding van zijn woordenboek een veeg uit de pan. Zij bezondigden zich evenmin aan het feit het dialect Vlaamser en authentieker voor te stellen en respecteerden het Franse leengoed. Daardoor zijn zij vandaag nog zo verrassend actueel. Alhoewel pas gepubliceerd in 1. Lievevrouw reeds met het verzamelen in 1. Betwiste zaken” van de stad terechtkwam. Zo kwam hij voorturend bij oude Gentse woorden terecht die hem vertrouwd in de oren klonken, omdat hij ze als kind gehoord had of ze kende uit zijn dagelijkse taal. Zonder specifiek het idee te koesteren een woordenboek te beginnen, schreef hij ze op. Als je de inleiding leest van zijn “Een Teerlingspel te Gent”, dan moet je besluiten dat Louis al zeer jong met papier en potlood rondliep. Lievevrouw kon met het hand op het hart zeggen dat het grootste deel van wat er in zijn woordenboek stond, opgetekend was in de zeventigerjaren van de 1. Dan komen we uit op het Gents van de generatie geboren omstreeks 1. Wanneer heeft Lievevrouw nu het idee opgevat zijn notities tot een woordenboek te verwerken? In 1. 90. 8, zegt hij, schreef de Akademie een prijsvraag uit voor een Gents Idioticon. Het resultaat moest eind 1. Hij schrijft, inventariseert, vult zijn materiaal aan, maar vindt dat de tijd toch nog niet rijp is om zijn werk in te leveren. Hij had toen 3. 0. Hij dacht zo’n 3. In werkelijkheid was dat nog geen 1/2. Hij had wel graag antwoord gekregen voor het sluiten van de inleveringsperiode. Hij was dan weer iemand van zo’n grote precisie en zelfrelativering dat hij vond: . Ik doe gewoon voort met mijn verzamelwerk en hoop dat de Akademie de vraag nog een paar jaar open laat staan. Gelukkig is dat gebeurd. Er was geen mens die iets inzond.. Kapers op de kust.. In 1. 92. 4 kwam daar verandering in. Het kwam Louis ter ore dat er kapers op de kust waren en iemand anders een anwoord ingestuurd had op die prijsvraag. Als hij nu niet reageerde riskeerde hij de 1. BEF aan zijn neus te zien voorbijgaan. Niet dat hij dat voor zichzelf wou, maar hij voorzag al de druk van dat woordenboek op dat moment. Zijn materiaal stond nog altijd op losse blaadjes. Het was een onnoemelijke verzameling met woorden, uitdrukkingen, spreekwoorden, gezegden, rijmpjes, straatliedjes, kortom een zeer diverse verzameling. Hij stuurde in wat hij had.. Daar kwam hij natuurlijk niet mee tegemoet aan de vraag van de Akademie. Die had geen kaartenbak gevraagd maar een woordenboek. De driekoppige beoordelingscommissie die zijn werk moest vergelijken met dat van zijn concurrent, was echter zo onder de indruk, dat ze bij wijze van aanmoediging het werk toch bekroonde. Het bestond toen uit 7. In het zeer lovend verslag van prof. Goemans (de anderen waren prof. Vercoulli) staat, naast het feit dat er heel veel werk ingestoken is en welk respect hij daar allemaal voor heeft: ”De meeste fiches zijn onafgewerkt en dienen aangevuld. Het fonetisch gedeelte moet met zorg nagezien, het geheel nog eens onder handen genomen worden. Want in zijn huidigen vorm mag het handschrift niet gedrukt worden. Doch om den vlijtigen, kolossalen arbeid te lonen, stel ik in overeenkomst met de twee voorgaande verslaggevers voor aan dit werk den prijs te verlenen.”Lodewijk was uiteraard blij met de bekroning, maar toch vond hij dat de tijd nog niet rijp was om met de eindredactie van zijn woordenboek te beginnen. Ondertussen had hij nieuwe bronnen ontdekt en hij vond dat zijn woordenboek niet in druk kon zonder dat die eerst tot op het bot waren uitgeplozen. Hij heeft daar nog tot 1. Pas dan kon de redactie met het schrijfwerk beginnen. Dit zou nog eens 1. Tot twee keer toe diende hij een “eindversie” in en tot twee keer toe dacht men daar - terecht- dat er daar nog aan gesleuteld moest worden. Verschillende mensen die Lodewijk Lieverouw persoonlijk hebben gekend, hebben getuigd dat de auteur in die periode enigszins verbitterd is geraakt. Hij had te kampen met een snel achteruitgaand gezichtsvermogen, toenemende hardhorigheid. Hij ervaarde ook dat een woordenboek samenstellen een stiel is waar je een opleiding moet voor genoten hebben en toch nog iets anders is dan dialectmateriaal verzamelen. Ondanks al zijn inspanningen was Lodewijk geen specialist en taalkundige. Utrechts Nieuwsblad 1.
0 Comments
Leave a Reply. |
AuthorWrite something about yourself. No need to be fancy, just an overview. Archives
January 2017
Categories |